Баранавіцкая аперацыя 1916 года
Скробава-Гарадзішчанская аперацыя падчас Першай сусветнай вайны.
“
Жахлівыя страты пры поўнай адсутнасці выніку мелі вельмі негатыўны ўплыў на маральны дух рускіх войскаў, у якіх узмацніліся антываенныя настроі. Бяздумныя атакі пад Скробавам, Даравам, Сталовічамі прывялі да развалу Расійскай імперыі
typography
Падрыхтоўка
Расклад сілаў і мэты.
Пасля нямецкага наступу 1915 года расейскія войскі пачалі вялікае адступленне ад самай Варшавы. Уначы з 23 на 24 верасня 1915 года рускія аддзелы пакінулі Баранавічы. Апоўдні наступнага дня ў горад увайшлі нямецкія часткі арміі генерала Войрша. Фронт затрымаўся на рацэ Шчара, каля 6 км на ўсход ад Баранавіч.
Нямецкае войска адразу ж пасля спынення наступу пачало будаўніцтва абарончых умацаванняў, названых пасля «нямецкімі акопамі». У Баранавічах знаходзіўся штаб адрэзку нямецкага ўсходняга фронту, які наведваў нават кайзер Вільгельм ІІ.
У чэрвені 1916 года пачаўся расійскі наступ на аўстрыйскім фронце, які вельмі паспяхова склаўся і быў пасля названы Брусілаўскім прарывам. На паўночным фронце баранавіцкі ўчастак з нямецкага боку быў найменш умацаваны. Абарону тут трымалі кадравыя часткі, а Сілезскі ландверны корпус - гэтак званыя апалчэнцы. (Ландвер — гэта назва рэзерву 2-й чаргі прызыву, у якім стаялі на ўліку пасля вайсковай службы да 39 год). Участак даўжынёю 136 км трымалі толькі тры нямецкія і дзве аўстрыйскія дывізіі, маючы, аднак, значныя сілы артылерыі і добрыя ўмацаванні. Таму расейскае камандаванне вырашыла нанесці сюды галоўны ўдар, каб падтрымаць і развіць Брусілаўскі наступ.
Нямецкае войска адразу ж пасля спынення наступу пачало будаўніцтва абарончых умацаванняў, названых пасля «нямецкімі акопамі». У Баранавічах знаходзіўся штаб адрэзку нямецкага ўсходняга фронту, які наведваў нават кайзер Вільгельм ІІ.
У чэрвені 1916 года пачаўся расійскі наступ на аўстрыйскім фронце, які вельмі паспяхова склаўся і быў пасля названы Брусілаўскім прарывам. На паўночным фронце баранавіцкі ўчастак з нямецкага боку быў найменш умацаваны. Абарону тут трымалі кадравыя часткі, а Сілезскі ландверны корпус - гэтак званыя апалчэнцы. (Ландвер — гэта назва рэзерву 2-й чаргі прызыву, у якім стаялі на ўліку пасля вайсковай службы да 39 год). Участак даўжынёю 136 км трымалі толькі тры нямецкія і дзве аўстрыйскія дывізіі, маючы, аднак, значныя сілы артылерыі і добрыя ўмацаванні. Таму расейскае камандаванне вырашыла нанесці сюды галоўны ўдар, каб падтрымаць і развіць Брусілаўскі наступ.
Будаўніцтва акопаў, бліндажоў і кропак абароны
Расійскае войска
Будаўніцтва акопаў, бліндажоў і кропак абароны
Германскія і аўстра-венгерскія войскі
Лінія фронту пад Баранавічамі
Першая фаза аперацыі
13-14 чэрвеня 1916 года
Баі пад Сталовічамі.
Першая атака на аўстра-нямецкія пазіцыі пачалася а 5-й гадзіне раніцы, у аўторак 13 чэрвеня 1916 г. Праводзілі яе 3-я і 4-я рускія арміі. Моцны артылерыйскі абстрэл нямецкай 4-й ландвернай дывізіі між Скарчавам і чыгункай Варшава-Масква працягваўся 12 гадзін. Нямецкія часткі перачакалі яго ў бетонных бліндажах. А 19-й гадзіне рускі корпус грэнадзёраў і 81 дывізія пяхоты ўдарылі на ўчастку між Калдычэўскім возерам і чыгуначнай лініяй Мінск-Баранавічы. Мэтай быў прарыў нямецкага фронту і ўдар на Баранавічы. Немцы адкрылі заграджальны агонь па наступаючых рускіх ланцугах.
Некаторым расійскім часткам пашчасціла ўварвацца ў нямецкія акопы, аднак іх амаль адразу ж выбівалі адтуль. Пасля сямі безвыніковых атак бой сціх. Найбольш гарачы бой разгарэўся каля Сталавіч. Пра страты кажа такі факт, што адно з умацаванняў недалёка ад Торчыцаў было названа немцамі «Руская магіла». Там немцы здолелі спыніць рускіх за 10 крокаў ад акопаў - пачалося жахлівае супрацьстаянне з выкарыстаннем ручных гранатаў.
Рускае камандаванне, маючы колькасную перавагу, не здолела правільна скарыстацца рэзервамі. За гэты дзень загінула ці трапіла ў палон каля 7000 расійскіх салдат. Грэнадзёрскі корпус быў амаль цалкам знішчаны. Захоплена было толькі адно нямецкае ўмацаванне «Балотны холм» на захадзе вёскі Старыя Войкавічы. Аднак ранкам 14 чэрвеня пасля артабстрэлу і штыкавой атакі немцы здолелі адбіць і яго. Пасля на баранавіцкім участку ўсё сціхла. Немцы з новым імпэтам пачалі аднаўляць свае ўмацаванні, ствараць штучныя перашкоды, нацягваць новыя шэрагі калючага дроту. Рускія ж праводзілі перагрупоўку войска, падрыхтоўку прылад для хуткага фарсіравання рэчкі Шчара. Падцягвалася цяжкая артылерыя. Новы наступ рыхтаваўся з улікам памылак. Яго мэтай быў «Брэст-Літоўск праз Баранавічы» для падтрымкі Брусілаўскага прарыву.
Некаторым расійскім часткам пашчасціла ўварвацца ў нямецкія акопы, аднак іх амаль адразу ж выбівалі адтуль. Пасля сямі безвыніковых атак бой сціх. Найбольш гарачы бой разгарэўся каля Сталавіч. Пра страты кажа такі факт, што адно з умацаванняў недалёка ад Торчыцаў было названа немцамі «Руская магіла». Там немцы здолелі спыніць рускіх за 10 крокаў ад акопаў - пачалося жахлівае супрацьстаянне з выкарыстаннем ручных гранатаў.
Рускае камандаванне, маючы колькасную перавагу, не здолела правільна скарыстацца рэзервамі. За гэты дзень загінула ці трапіла ў палон каля 7000 расійскіх салдат. Грэнадзёрскі корпус быў амаль цалкам знішчаны. Захоплена было толькі адно нямецкае ўмацаванне «Балотны холм» на захадзе вёскі Старыя Войкавічы. Аднак ранкам 14 чэрвеня пасля артабстрэлу і штыкавой атакі немцы здолелі адбіць і яго. Пасля на баранавіцкім участку ўсё сціхла. Немцы з новым імпэтам пачалі аднаўляць свае ўмацаванні, ствараць штучныя перашкоды, нацягваць новыя шэрагі калючага дроту. Рускія ж праводзілі перагрупоўку войска, падрыхтоўку прылад для хуткага фарсіравання рэчкі Шчара. Падцягвалася цяжкая артылерыя. Новы наступ рыхтаваўся з улікам памылак. Яго мэтай быў «Брэст-Літоўск праз Баранавічы» для падтрымкі Брусілаўскага прарыву.
Рускія акопы падчас нямецкага артабстрэлу. Гравюра часоў Першай сусветнай вайны.
Другая фаза аперацыі
2-8 ліпеня 1916 года
Камбінаваныя ўдары - спроба прарыву фронту на трох участках.
Забітыя рускія ў нямецкіх акопах. 5 ліпеня 1916 года. Фота з альбома нямецкага доктара Max Jacoby
2 ліпеня, а 7-й раніцы, пачалася руская артпадрыхтоўка. У гэты час рускія здолелі навесці цераз р. Шчару і р. Сервеч масткі. На ўчастку Выгада - Карчова распачаўся наступ 4-й расійскай арміі ген. Рагозы, у склад якой уваходзілі акрамя грэнадзёраў Х, XIX, XXV корпусы пяхоты, узмоцненыя 11 сібірскай дывізіяй і 112 дывізіяй пяхоты.
Ля Высокага і Скробава расійскія салдаты захапілі першую лінію аўстрыйскіх умацаванняў. Было ўзята ў палон каля 3000 нямецкіх і аўстра-венгерскіх салдат. 3 ліпеня расійская артылерыя пачала абстрэл 2-й лініі абароны праціўніка.
Ля Высокага і Скробава расійскія салдаты захапілі першую лінію аўстрыйскіх умацаванняў. Было ўзята ў палон каля 3000 нямецкіх і аўстра-венгерскіх салдат. 3 ліпеня расійская артылерыя пачала абстрэл 2-й лініі абароны праціўніка.
Рускі асколак ад 3.07.1916. Інсталяцыя зроблена нямецкім салдатам.
4 ліпеня зацятая бойка трывала каля вёсак Дарава, Літва і Гірава. Але захапіць 2-ю нямецкую лінію здолелі толькі на Дараўскім участку. Уночы пайшоў моцны лівень, які ператвараў акопы і равы ў бурлівыя патокі. Гэтым скарысталіся немцы і імкліваю атакаю ў 7 гадзін раніцы выбілі рускіх з «Дараўскай вышыні».
5 ліпеня рускія паспрабавалі прабіць аўстрыйскія часткі на ўчастку Цырын - Выгада, але таксама былі адкінуты. Пасля гэтага баі на нейкі час сціхлі.
Па словах ген. Рагозы, 6 ліпеня планаваліся артпадрыхтоўка і новы штурм у накірунку Баранавіч, але гэткі спосаб быў прызнаны паспешным і неэфектыўным, таму дзеля перагрупоўкі атака была адкладзена на 7 ліпеня.
5 ліпеня рускія паспрабавалі прабіць аўстрыйскія часткі на ўчастку Цырын - Выгада, але таксама былі адкінуты. Пасля гэтага баі на нейкі час сціхлі.
Па словах ген. Рагозы, 6 ліпеня планаваліся артпадрыхтоўка і новы штурм у накірунку Баранавіч, але гэткі спосаб быў прызнаны паспешным і неэфектыўным, таму дзеля перагрупоўкі атака была адкладзена на 7 ліпеня.
Забітыя рускія салдаты, што загінулі 6-8 ліпеня 1916 года пад Скробавам. Нямецкая паштоўка.
Трэцяя фаза аперацыі
9-24 ліпеня 1916 года
Кропкавыя наступы рускіх частак на розных участках. Спроба захопу невялікіх пазіцый з мэтаю далейшага замацавання там.
У гэты перыяд рускія спрабавалі наносіць невялікія ўдары на адрэзках фальварак Драгабышы - Завоссе ды Русіны - Чвыры. Згодна з загадам расейскія часткі пасля невялікага рыўка павінны былі замацоўвацца на новым плацдарме, які трэба было утрымліваць, што б ні здарылася. Пасля гэтага зноў рабіць невялікі рывок.
35 армейскі корпус павінен быў замацавацца ў пералесках каля в. Горнае Скробава, а 3-ці Каўказскі корпус павінен быў выйсці на ўскраек лесу на паўночным-усходзе в. Перавалокі і на ўзлесак заходняй в. Вызарок. Аднак часткі не змаглі ўтрымацца на занятых пазіцыях.
35 армейскі корпус павінен быў замацавацца ў пералесках каля в. Горнае Скробава, а 3-ці Каўказскі корпус павінен быў выйсці на ўскраек лесу на паўночным-усходзе в. Перавалокі і на ўзлесак заходняй в. Вызарок. Аднак часткі не змаглі ўтрымацца на занятых пазіцыях.
Пазіцыя 8-га грэнадзёрскага Маскоўскага палка ў "Даліне смерці".
“
Лінія нашых акопаў пустая. Гляджу ў бінокль: германскія акопы засталіся на сваіх месцах, а трохі бліжэй і амаль побач з імі - наша новая лінія акопаў. Яна была пракладзена ўсяго крокаў за 30 ад праціўніка <...>
Першае, што мне давялося адчуць пры падыходзе да новых акопаў, гэта жахлівы трупны смурод.
Калі я трохі ачуняў і ўвайшоў у акоп, дык мімаволі спыніўся ад наступнай карціны – абедалі тры салдаты. Седзячы на зямельных прыступках, з агульнага кацялка яны сёрбалі вараную капусту, закусваючы хлебам <...>
Агледзеўшыся, я заўважыў, што з насыпанага бруствера паўсюль тырчаць ужо пачарнеўшыя рукі і ногі мерцвякоў. Яшчэ больш угледзеўшыся, я на свой жах пабачыў, што бруствер цалкам складаецца з наваленых спехам трупаў, трохі прысыпаных зверху і збоку зямлёю. І паўсюль тое самае: жывыя абыякавыя людзі сярод мерцвякоў<...>
– Гаспадзін палкоўнік, скажыце, якім чынам з'явілася гэтая лінія акопаў?
– Усё проста. Гэта – вынік бою. Апошні момант нашага наступу. Падчас апошняга наступу ўзяць нямецкія пазіцыі не атрымалася. Заляглі, потым наспех навалілі трупы і паступова прысыпалі іх зямлёю. Вось і новая лінія <...> корпус аднымі забітымі згубіў некалькі тысяч чалавек.
Першае, што мне давялося адчуць пры падыходзе да новых акопаў, гэта жахлівы трупны смурод.
Калі я трохі ачуняў і ўвайшоў у акоп, дык мімаволі спыніўся ад наступнай карціны – абедалі тры салдаты. Седзячы на зямельных прыступках, з агульнага кацялка яны сёрбалі вараную капусту, закусваючы хлебам <...>
Агледзеўшыся, я заўважыў, што з насыпанага бруствера паўсюль тырчаць ужо пачарнеўшыя рукі і ногі мерцвякоў. Яшчэ больш угледзеўшыся, я на свой жах пабачыў, што бруствер цалкам складаецца з наваленых спехам трупаў, трохі прысыпаных зверху і збоку зямлёю. І паўсюль тое самае: жывыя абыякавыя людзі сярод мерцвякоў<...>
– Гаспадзін палкоўнік, скажыце, якім чынам з'явілася гэтая лінія акопаў?
– Усё проста. Гэта – вынік бою. Апошні момант нашага наступу. Падчас апошняга наступу ўзяць нямецкія пазіцыі не атрымалася. Заляглі, потым наспех навалілі трупы і паступова прысыпалі іх зямлёю. Вось і новая лінія <...> корпус аднымі забітымі згубіў некалькі тысяч чалавек.
Салдаты 7-га грэнадзёрскага Самагіцкага палка ў акопах п'юць гарбату.
14 ліпеня, а 17-й гадзіне, генерал Войрш распачаў контрнаступ. Пасля моцнага артабстрэлу каля Скробава пачалася нямецкая атака. У гэты час грымнула навальніца. Пры моцнай залеве немцы вярнулі некалішнюю сваю 1-ю лінію абароны. Спробы рускіх адбіць акопы назад былі безвыніковымі.
Зноў над фронтам усталявалася зацішша. Немцы і аўстрыйцы аднаўлялі і ўмацоўвалі пашкоджаныя пазіцыі, рускія рыхтаваліся да новага наступу.
Зноў над фронтам усталявалася зацішша. Немцы і аўстрыйцы аднаўлялі і ўмацоўвалі пашкоджаныя пазіцыі, рускія рыхтаваліся да новага наступу.
“
Пазіцыя наперадзе в. Горнае Скробава. На працягу ўсяго тыдня немцы ўраганным агнём удзень і ўночы абстрэльвалі ўчастак палка, кожны раз разбураючы акопы і злучаючыя іх хады. Нягледзячы на гэты агонь, 1-ы т 3-і батальёны, выконваючы загад №35 па корпусе "хаця б крок за крокам, але адваёўваць у непрыяцеля зямлю", прасунуліся на 120 крокаў і там замацаваліся. Страты за тыдзень ніжэйшых чыноў: 78 забітых, 250 параненых; афіцэраў: 1 забіты, 4 параненых, 2 кантужаных.
Руская атака 14 ліпеня 1916 года каля Скробава. Нямецкая гравюра часоў Першай сусветнай вайны
Чацвёртая фаза аперацыі
25 ліпеня - 9 жніўня 1916 года
Лавінападобныя атакі.
З 25 па 29 ліпеня рускія атакі былі найбольш шалёныя за ўсю аперацыю.
А 8-й раніцы 25 ліпеня руская артылерыя 35-га армейскага і 3-га Каўказскага карпусоў пачала артылерыйскі абстрэл пазіцый праціўніка. Расейскае камандаванне планавала наступ на невялікім участку на поўдзень ад вёскі Дольнае Скробава і 1 км на захад ад в. Горнае Скробава.
А 19-й гадзіне расейскія 55-я і 67-я пяхотныя дывізіі 35-га армейскага корпуса і 52-я пяхотная дывізія 3-га Каўказскага корпуса пайшлі ў наступ. Атакі адбываліся хвалямі на ўчастку 3 км.
Да 21-й гадзіны была захоплена частка акопаў. Немцы пачалі контратакаваць, каб вярнуць згубленыя пазіцыі. Для падтрымкі сваіх частак рускія кінулі 217-ы пяхотны Каўроўскі полк, які немцы сустрэлі моцным артылерыйскім і кулямётным агнём.
Уночы 201-я нямецкая дывізія каля фальварка Скробава адбіла частку сваіх акопаў .
Раніцай 26 ліпеня рускія пачалі з артылерыі абстрэльваць умацаванні праціўніка пад назваю "Балотны ўзгорак" каля Скробава.
Таксама адбываўся абстрэл нямецкай лініі абароны каля "Дараўскага мысу", каля вёскі Лабузы. У 20.00 расейскія часткі 9-й пяхотнай дывізіі 10-га армейскага корпуса пайшлі у наступ і здолелі захапіць першую лінію абароны. Аднак вельмі хутка былі выбітыя адтуль. Немцы засыпалі рускіх гранатамі, а рэзервы тыя не маглі падцягнуць, бо калючы дрот быў кепска пашкоджаны артылерыйскім агнём.
На працягу 27 і 28 ліпеня рускія часткі бесперапыннымі хвалямі атакавалі нямецкія пазіцыі на адрэзку Выгада - Скробава. Аўстра-венгерскія і нямецкія часткі па-майстэрску адбівалі атакі артылерыйскім і кулямётным агнём. У атаку ішлі ўсё новыя расейскія палкі і часткі. За гэтыя два дні рускія 21-я і 52-я пяхотныя дывізіі 35-га армейскага корпуса згубілі палову свайго асабістага складу і вымушаны былі спыніць атакі.
Руская артылерыя ў некаторых месцах зраўняла з зямлёю нямецкія акопы першай лініі абароны. Але наступныя лініі абароны дазвалялі непрыяцелю адбіваць усе атакі.
Уночы на 29 ліпеня камандуючы Рагоза загадаў распачаць новы наступ. Пачаліся новыя шалёныя атакі рускіх.
А 19-й гадзіне расейскія 55-я і 67-я пяхотныя дывізіі 35-га армейскага корпуса і 52-я пяхотная дывізія 3-га Каўказскага корпуса пайшлі ў наступ. Атакі адбываліся хвалямі на ўчастку 3 км.
Да 21-й гадзіны была захоплена частка акопаў. Немцы пачалі контратакаваць, каб вярнуць згубленыя пазіцыі. Для падтрымкі сваіх частак рускія кінулі 217-ы пяхотны Каўроўскі полк, які немцы сустрэлі моцным артылерыйскім і кулямётным агнём.
Уночы 201-я нямецкая дывізія каля фальварка Скробава адбіла частку сваіх акопаў .
Раніцай 26 ліпеня рускія пачалі з артылерыі абстрэльваць умацаванні праціўніка пад назваю "Балотны ўзгорак" каля Скробава.
Таксама адбываўся абстрэл нямецкай лініі абароны каля "Дараўскага мысу", каля вёскі Лабузы. У 20.00 расейскія часткі 9-й пяхотнай дывізіі 10-га армейскага корпуса пайшлі у наступ і здолелі захапіць першую лінію абароны. Аднак вельмі хутка былі выбітыя адтуль. Немцы засыпалі рускіх гранатамі, а рэзервы тыя не маглі падцягнуць, бо калючы дрот быў кепска пашкоджаны артылерыйскім агнём.
На працягу 27 і 28 ліпеня рускія часткі бесперапыннымі хвалямі атакавалі нямецкія пазіцыі на адрэзку Выгада - Скробава. Аўстра-венгерскія і нямецкія часткі па-майстэрску адбівалі атакі артылерыйскім і кулямётным агнём. У атаку ішлі ўсё новыя расейскія палкі і часткі. За гэтыя два дні рускія 21-я і 52-я пяхотныя дывізіі 35-га армейскага корпуса згубілі палову свайго асабістага складу і вымушаны былі спыніць атакі.
Руская артылерыя ў некаторых месцах зраўняла з зямлёю нямецкія акопы першай лініі абароны. Але наступныя лініі абароны дазвалялі непрыяцелю адбіваць усе атакі.
Уночы на 29 ліпеня камандуючы Рагоза загадаў распачаць новы наступ. Пачаліся новыя шалёныя атакі рускіх.
“
Гэта кроплі дзявятага валу, якія сілай перакінула праз перашкоды ў вузкія акопы. Ручныя гранаты ляцяць да германцаў. З ляскам прыклады разбіваюць у рукапашнай бойцы чарапы. І вось штурмуючыя калоны адкатваюцца, але новая хваля падхоплівае іх і нясе наперад. Яны чапляюцца за дрот. Наступаюць ужо не батальёны, а дзікія жывёлы. І як смяротна параненыя драпежнікі кідаюцца наперад перад смерцю, так і тут разбітыя палкі кідаюцца і падаюць. Жудаснае змаганне заканчваецца пад раніцу 29 ліпеня.
Штыкавая атака рускіх і нямецкіх салдат пад Баранавічамі. Гравюра часоў Першай сусветнай вайны
Бачачы няўдачы, рускае камандаванне пачало перагрупоўку войска. 9 жніўня на лініі Шчара-Сервеч пасля артылерыйскага абстрэлу была распачата новая атака каля вёскі Скробава, якая нічым не скончылася.
Рускія планавалі новы наступ на 15 жніўня. Пасля адклалі удар на 23 жніўня. Але аперацыя была адменена, бо пачаліся дажджы і раёны рэчак Сервеч і Шчара затапіла.
Актыўныя баявыя дзеянні адбываліся да позняй восені на асобных участках пад Баранавічамі, але значнага ўплыву яны не мелі.
Рускія планавалі новы наступ на 15 жніўня. Пасля адклалі удар на 23 жніўня. Але аперацыя была адменена, бо пачаліся дажджы і раёны рэчак Сервеч і Шчара затапіла.
Актыўныя баявыя дзеянні адбываліся да позняй восені на асобных участках пад Баранавічамі, але значнага ўплыву яны не мелі.
Нямецкія могілкі пад Скробава.
Вынікі
Страты рускіх - 80-100 тысяч забітымі і параненымі, а немцаў – каля 8 тысяч.
Страты расійскага войска ацэньваюцца, па розных дадзеных, у 37-40 тысяч забітымі і 47-60 тысяч параненымі. Страты нямецкіх войск пад камандай ген. Войрша - каля 8 тысяч забітымі і 13 тысяч параненымі, пры гэтым 16-я аўстрыйская дывізія мусіла адысці з фронту з-за панесеных ёю вельмі вялікіх страт. На яе ўчастку адбыліся найбольш крывавыя баі.
Расейскі наступ на баранавіцкім участку быў няўдалы, бо не дасягнуў пастаўленых мэтаў. Аднак ён затрымаў групу Войрша, якая нават была ўзмоцнена між першай і другой атакамі. Гэтыя сілы не маглі быць ужытыя праціўнікам у іншым месцы.
Расейскі наступ на баранавіцкім участку быў няўдалы, бо не дасягнуў пастаўленых мэтаў. Аднак ён затрымаў групу Войрша, якая нават была ўзмоцнена між першай і другой атакамі. Гэтыя сілы не маглі быць ужытыя праціўнікам у іншым месцы.
Дадатак
Агнямётная атака
9-13 лістапада 1916 года падчас наступу немцы ўпершыню выкарысталі агнямёты.
Напярэдадні наступу, 4 лістапада 1916 г., немцы правялі рэпетыцыю агнямётнай атакі недалёка ад лініі фронту – у Гарадзішчы. Паказальныя выступы глядзелі і асобныя штурмавыя батальёны. Захаваліся некалькі здымкаў з той падзеі.
У першы дзень наступу, 9 лістапада, пад Скробава адбыўся самы масавы выпадак выкарыстання заплечных агнямётаў у гісторыі Першай сусветнай вайны. У атацы пранялі ўдзел 240 агнямётных разлікаў.
З 12 да 14 гадзін немцы тры разы спрабавалі атакаваць рускія пазіцыі, на 4-кіламетровым участку. Аднак рускія паспяхова адбівалі ўсе атакі. А 15-й гадзіне пачалася чацвёртая атака.
Першапачатковы выхад нямецкіх агнямётчыкаў нічым не адрозніваўся ад простай пяхоты. На некаторых участках фронту адлегласць паміж акопамі складала 30 метраў. Заплечныя агнямёты білі струменем агню на 15-35 метраў. Там германцы проста палівалі рускія акопы, паставіўшы агнямёты на бруствер.
Падчас наступу агнямётчыкі накіроўвалі струмені агню на зямлю за некалькі метраў перад сабою. Дзякуючы гэтаму ствараўся густы чорны дым, які выкарыстоўваўся як дымавая заслона.
Дасягнуўшы рускіх акопаў, іх проста залілі агнём.
Першапачатковы выхад нямецкіх агнямётчыкаў нічым не адрозніваўся ад простай пяхоты. На некаторых участках фронту адлегласць паміж акопамі складала 30 метраў. Заплечныя агнямёты білі струменем агню на 15-35 метраў. Там германцы проста палівалі рускія акопы, паставіўшы агнямёты на бруствер.
Падчас наступу агнямётчыкі накіроўвалі струмені агню на зямлю за некалькі метраў перад сабою. Дзякуючы гэтаму ствараўся густы чорны дым, які выкарыстоўваўся як дымавая заслона.
Дасягнуўшы рускіх акопаў, іх проста залілі агнём.
 |  |  |
Відавочцы сведчаць, што полымя з агнямётаў, трапляючы на шынель ці амуніцыю, выпальвала месца на адзенні і не распаўсюджвалася далей.
Людзі, якія здагадваліся хутка скінуць з сябе палаючы шынель ці папаху – выратоўваліся. Тыя ж, хто спрабаваў качацца па зямлі, спрабуючы збіць полымя, – гінулі.
У некаторых агнямётах выкарыстоўвалі вадкасць на падставе нафты, у некаторых – на падставе азотнай ці сернай кіслаты.
Практыка засведчыла, што выкарыстанне агнямётаў давала мізэрны вынік у параўнанні з кулямётамі, артылерыяй і ружэйным агнём.
Немцам падчас гэтай атакі пашчасціла адбіць частку сваіх акопаў, якія яны страцілі ў чэрвені 1916 года.
Людзі, якія здагадваліся хутка скінуць з сябе палаючы шынель ці папаху – выратоўваліся. Тыя ж, хто спрабаваў качацца па зямлі, спрабуючы збіць полымя, – гінулі.
У некаторых агнямётах выкарыстоўвалі вадкасць на падставе нафты, у некаторых – на падставе азотнай ці сернай кіслаты.
Практыка засведчыла, што выкарыстанне агнямётаў давала мізэрны вынік у параўнанні з кулямётамі, артылерыяй і ружэйным агнём.
Немцам падчас гэтай атакі пашчасціла адбіць частку сваіх акопаў, якія яны страцілі ў чэрвені 1916 года.
Дзякуем
Вы можаце падзяліцца спасылкаю на гэты праект на старонках сваіх сацыяльных сетак.
